In C/O Berlin, een museum om de hoek van ons hoofdkantoor in Berlijn, is op dit moment een tentoonstelling over album art te zien. “Total Records” toont een overzicht van platencovers uit de jaren ‘50 tot begin jaren ’90 – een periode waarin platenhoezen al bijna net zo belangrijk waren als de muziek. Vandaag de dag waar Spotify, Tidal en andere digitale platforms het hoogtij vieren, speelt deze fysieke kunstvorm nauwelijks nog een rol. Jammer, en daarom is deze ode aan de vinylcover ook zeker de moeite van het bezoeken waard.
Album art als uniek visueel medium
De covers representeerden niet alleen de muziekstijl, sommige hoezen is het zelfs gelukt een stempel op een heel era te drukken. Van de trippy “Dark Side of the Moon” hoes tot de speelse androgyniteit van Prince en Grace Jones in de jaren ’80.
Het beste voorbeeld is misschien wel de iconische hoes van the Velvet Underground, de band rondom Nico en Lou Reed. De Pop Art banaan die de cover van het album siert, stamt van niemand minder dan Andy Warhol – een perfecte samenwerking tussen twee kunstvormen.
Ontstaan in het pre-Photoshop tijdperk zijn veel van de hoezen het resultaat van creatief knip- en plakwerk, soms met 3D-effect zoals de hoes van Led zeppelin’s “Physical Graffiti”. Andere hoezen als het jazz album Roth & Rainer‘s “Misch- und Trennkunst” tonen wilde freehand schetsen en teksten. Al deze analoge kunstwerken – van amateuristisch tot professioneel – sluiten perfect aan bij het analoge sound medium.
Eerste kennismaking
Luister je naar een album, dan krijg je tegenwoordig op basis van een algoritme een volgende plaat gepresenteerd. Voor het digitale tijdperk – toen platenzaken nog graag en drukbezocht waren, was dit anders: al bladerend door de bakken vol lp’s ging je op zoek naar nieuwe sounds. En de platenhoes was vaak het eerste criterium om een plaat aan de balie te gaan beluisteren. “Heroes” van David Bowie of “Nina Hagen Band” van Nina Hagen maakten een onvergetelijke indruk met een mysterieuze pose. Andere hoezen daarentegen trokken onder het kopje avant-garde met aanstootgevende poses of images de aandacht van de koper.
Door de video te downloaden ga je akkoord met het privacybeleid van YouTube.
Meer informatie
Grensverleggend
Hoewel we ons dat nu nauwelijks nog kunnen voorstellen, leidden te expliciete beelden vaak tot protesten of soms zelfs bijzondere acties. Zo moest het platenlabel van John Lennon en Yoko Ono hun gezamenlijke album “Unfinished Music No. 1: Two Virgins” uit 1968 in papieren bruine zakken aan de platenzaken leveren. Waarom? Op de voor- en achterkant van het album prijkten de naakte lichamen van het echtpaar.
Ook kwam het voor dat het platenlabel in verschillende landen verschillende platenhoezen uitbracht. De door Helmut Newton ontworpen hoes voor het album “Love at First Listen” van de Scorpions mocht in Duitsland gewoon over de toonbank, in England echter kreeg het een gekuiste versie.
Inspiratie
Hoezen bleken ook vaak een bron van inspiratie voor andere kunstenaars. Het meest bekende voorbeeld is misschien wel “Abbey Road” van the Beatles. De foto van John, Ringo, Paul & George die in een rijtje achter elkaar een zebrapad oversteken is door veel artiesten van Kanye West, De Jeugd van Tegenwoordig, Red Hot Chilli Peppers tot George Benson en Gorillaz geïmiteerd.
The Beatles “Abbey Road”
Digitalisering van album art
In de begindagen van digitale downloads en muziekstreaming verschoof het design van de hoes naar de achtergrond. Maar langzaam keert het tij zich weer: veel muziekliefhebbers zien in album art een verlengstuk van wat de artiest met zijn muziek wil representeren. De revival van vinyl is meer dan nostalgie: een plaat kunnen vastpakken, uit de hoes kunnen halen, de naald op de plaat zetten en de hoes kunnen zien is voor velen onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Streamingspeakers als Raumfeld by Teufel weten dit gemis voor een groot deel goed te maken door de platenhoes groot en duidelijk tijdens het afspelen weer te geven. Ben je in je muziekbibliotheek naar een bepaalde plaat op zoek, dan blader je net als vroeger in de platenzaak door de platenhoezencollectie: album art en muziek, twee kunstvormen onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Total Records
C/O Berlin Foundation
Hardenbergstraße 22-24
10623 Berlijn
T elefoon: +49.30.2844416-0
info@co-berlin.org
www.co-berlin.org.
Foto #1: Jean-Paul Goude, Grace Jones, Island Life, 1985 © Island Records
Foto #2: Iain Macmillan, The Beatles, Abbey Road, 1969 © Apple Records
