Wendy Carlos is een pionier op het gebied van elektronische muziek. De Amerikaanse muzikante en componiste werkte als een van de eersten met de Moog synthesizer en introduceerde elektronische muziek bij een breder publiek. In onze serie “First Ladies of Sound” stellen we je voor aan indrukwekkende vrouwen uit de muziekgeschiedenis. En Wendy Carlos, die haar stempel heeft gedrukt op de elektronische muziek, mag hier zeker niet ontbreken.
Muzikale jeugd en technisch talent
Wendy Carlos werd geboren op 14 november 1939 in Pawtucket, Rhode Island, VS, en groeide op in een muzikaal gezin. Ze leerde als kind piano spelen en schreef haar eerste compositie “A Trio for Clarinet, Accordion and Piano” op tienjarige leeftijd. Wendy Carlos was ook technisch begaafd: zo won ze op haar veertiende in 1953 een beurs voor een wetenschapswedstrijd waarvoor ze een computer had gebouwd.
Na de middelbare school studeerde ze muziek en natuurkunde aan Brown University en later compositie aan Columbia University in New York. Hier was het Columbia-Princeton Electronic Music Center gevestigd, het eerste centrum voor elektronische muziek in de VS. Daar werkte ze samen met Leonard Bernstein, Vladimir Ussachevsky en Otto Luening, de laatste ook pioniers van de elektronische muziek.
De Moog synthesizer: de geboorte van een elektronisch orkest
In 1964 ontmoette Wendy Carlos de ingenieur Robert Moog. Moog had de eerste commercieel verkrijgbare synthesizer gebouwd, maar was zelf geen muzikant. Wendy Carlos gebruikte de synthesizer intensief en deed verschillende suggesties om het apparaat te verbeteren, dat sindsdien bekend staat als de Moog synthesizer. Het was Wendy die een aanraakgevoelig toetsenbord in het spel bracht. Met dit toetsenbord kunnen tonen van verschillende intensiteit worden gespeeld, vergelijkbaar met de piano.
In de volgende video krijg je een indruk van hoe Wendy Carlos werkte en hoe de Moog synthesizer klonk:
Door de video te downloaden ga je akkoord met het privacybeleid van YouTube.
Meer informatie
Ze gebruikte de Moog synthesizer en een zelfgemaakte multitrack recorder in haar thuisstudio om klassieke muziek van Johann Sebastian Bach elektronisch te interpreteren. In 1968 bracht Wendy Carlos haar album Switched-On Bach uit. Het album was een groot succes en hielp elektronische muziek aan meer erkenning en legitimiteit als een vorm van artistieke expressie. De truc was om Bachs bekende titels te reproduceren met de nieuwe technologie. De mix van het bekende en het nieuwe is voor veel mensen gemakkelijker te accepteren. Met Switched-On Bach won Wendy Carlos drie Grammy Awards – voor Best Classical Album, Best Classical Performance en Best Mixed Classical Album.
Dus hoe klinkt het, klassieke muziek op de synthesizer? We hebben een voorbeeld voor je gevonden. Erg indrukwekkend, hoe Bachs Brandenburgs Concerto No. 2 in F major klinkt helemaal zonder orkest:
Door de video te downloaden ga je akkoord met het privacybeleid van YouTube.
Meer informatie
Het succes van het album Switched-On Bach maakte het voor haar mogelijk om in 1972 een geslachtsveranderende operatie te ondergaan, nadat de hormoontherapie al in 1968 was begonnen, om haar uiterlijke identiteit aan te passen aan haar gepercipieerde identiteit. Toch moest ze haar persoonlijkheid nog een aantal jaren voor het publiek verbergen. Pas in 1979 kwam ze als een van de eersten publiekelijk uit de kast als transvrouw en veranderde ze haar voornaam van “Walter” in “Wendy”.
Geniet van elektronische muziek met een koptelefoon van Teufel
Elektronische filmmuziek: Clockwork Orange en The Shining
Na de release van Switched-On Bach werkte ze als componiste aan verschillende filmprojecten. Ze schreef de score voor Stanley Kubricks film Clockwork Orange, die in 1971 uitkwam. Hier experimenteerde ze verder met de mogelijkheden van de synthesizer en vond ze een nieuwe vocoder uit om een variatie van Beethovens Ode to Joy te interpreteren. Met een vocoder kan spraak kunstmatig worden veranderd. Op deze manier creëerde ze kunstmatig het geluid van een koor.
In 1980 creëerde ze de filmmuziek voor de horrorklassieker The Shining, Kubricks bewerking van Stephen Kings roman. Twee jaar later schreef ze de soundtrack voor Disney’s Tron (1982), waarbij ze de synthesizer combineerde met een filmorkest.
De synthesizer stelde Wendy Carlos in staat om compleet nieuwe sound werelden te creëren. Hier kun je het titelthema van Shining opnieuw beluisteren:
Door de video te downloaden ga je akkoord met het privacybeleid van YouTube.
Meer informatie
Filmmuziek beleven met Teufel
▶ De CINEBAR 11 Surround “4.1 Set” voorziet je thuis van spannend geluid voor films, games en muziek. Het ontwerp van de 4.1 soundbar is minimalistisch en past in bijna elke woonkamer. Je kunt de T 6 subwoofer onder de bank opbergen.
▶ De CINEBAR ONE+ biedt nog meer ruimtebesparing en toch geluid van hoge kwaliteit. De ultracompacte soundbar past onder elke tv. Je hoeft het echter niet te stellen zonder de juiste bas. De T 6 subwoofer is ook hier inbegrepen.
Home cinema met Teufel
Meer werk van Wendy Carlos
- In de jaren 1970 hield ze zich naast filmmuziek ook bezig met ambient muziek, een tak van elektronische muziek die focust op sferische geluiden en zich ontdoet van formatieve ritmische elementen.
- Op haar album Beauty in the Beast uit 1986 werkt ze met alternatieve stemmingen, d.w.z. weg van de klassieke toonladders. Op het album gebruikt ze bijvoorbeeld een toonladder met 144 tonen in een octaaf.
- In 2005 ontving Wendy Carlos de SEAMUS 2005 Life Achievement Award voor haar baanbrekende werk in de elektrische muziek.
- Hoewel ze nu nogal teruggetrokken is, blijft haar invloed op elektronische muziek onvergeten. Haar werk heeft een blijvende impact gehad op de muziekwereld en zal nog generaties lang als inspiratiebron dienen.
- Naast Wendy Carlos was ook Daphne Oram van invloed op de elektromuziek. De pionier van de techno was Delia Derbyshire.
Noot: De commentaarfunctie is beschikbaar van ma t/m za van 8.00 tot 21.00 uur.