Ongelofelijk maar waar: Spotify viert dit jaar in oktober z’n 10e verjaardag. In die tien jaar heeft Daniel Ek, de oprichter en bedenker van de streamingdienst, de muziekwereld op z’n kop gezet. Door Spotify en the likes of Tidal en Deezer is muziek niet meer gebonden aan een fysieke opslag als een cd, vinyl of een lokale harde schijven voor mp3’s.
Zo revolutionair die veranderingen ook mogen zijn: het tijdperk Spotify is slechts een momentopname in de lange geschiedenis van ‘opgenomen’ muziek. Een mooie reden dus om terug te blikken op oude en nieuwe, existerende en al in de vergetelheid geraakte opslag- en afspeelvormen.
Van het begin van geluidsopnames tot de doorbraak van de grammofoonplaat
1877 tot heden
In 1877 speelde Thomas Edison voor het eerst geluidsopnames via een wals. De opnames waren hierop in reliëf opgeslagen. Een groot nadeel van de mechanische fonograaf was, dat de opnames niet zonder meer konden worden gereproduceerd. Een doorbraak op dit gebied was de grammofoonplaat die in 1888 door Emil Berlin werd uitgevonden. Aanvankelijk werden die gemaakt van hard rubber, maar dit werd al vrij snel vervangen door schellak. De standaard voor vinyl, zoals we dit tegenwoordig kennen, werd na de Tweede Wereldoorlog vastgelegd en is tot de recentelijke introductie van HD-vinyl onveranderd gebleven.
De 8-sporen cassette: on the road
De jaren ’60 en ’80
Een cassette? Wat is dat? Vraag het de jeugd van tegenwoordig en ze blijven je het antwoord schuldig 😉. Toch was de cassettespeler een van de eerste mobiele afspeelmogelijkheden. Om precies te zijn: de cassette zorgde ervoor dat je muziek in je auto kon opzetten. In de jaren ’60 bouwden Amerikaanse autofabrikanten als Ford dan ook cassettedecks in hun luxe modellen. De 8-sporen cassette werd opgevolgd door een uitvinding van Nederlandse bodem, de kleinere en technisch betere Compact Cassette van Phillips.
De invloed van de Compacte Cassette
1960 tot heden
Wie opgegroeid is in de jaren ’80, is opgegroeid met het cassettebandje en de cassettespeler. De invloed van de magneetbanden, dit is feitelijk wat een cassettebandje is, heeft niet alleen een enorme invloed gehad op de weergave van muziek, maar ook op die van de popcultuur. Het cassettebandje stond aan de wieg van een lange reeks innovaties en het heeft de manier van hoe we vandaag de dag naar muziek luisteren ontzettend beïnvloed. Denk bijvoorbeeld aan de walkman die Sony voor het eerst op de markt heeft gebracht, way back in 1979. Maar ook de gettoblaster of het enorme bakbeest dat in vrijwel iedere woonkamer te bewonderen en te horen was: de stereotoren met cassettedeck.
Stereo sound voor de liefhebber
De cd – waar draait hij nog?
1980 tot heden
Na een enorme populariteit in de jaren ‘80 en ’90 heeft de cd plaats moeten maken voor streamingdiensten. Of de cd uiteindelijk volledig zal verdwijnen staat in de sterren geschreven, maar voorlopig zal het nog wel even duren voordat iedereen z’n verzameling cd’s in de garage zet. Kijken we namelijk naar de cijfers over hoe we thuis naar muziek luisteren, dan moeten we constateren dat de cd op nummer 1 staat. Kijken we naar de omzet, dan hebben ze hun piek in 1997 al gepasseerd. We gaven er toen in Nederland met z’n allen 492 miljoen euro aan uit, in 2016 was dit nog maar 124 miljoen.
Het korte optreden van de MiniDisc
De jaren ’90 en ‘2000
In het begin van deze eeuw zagen we opeens iets nieuw op de schoolpleinen. Het leek op een walkman, voor kleine in plastic omhulde cd’s: de MiniDisc’s. Sony ontwikkelde het medium al in de jaren ’90, maar het heeft zich nooit kunnen doorzetten. Het werd iets populairder toen in de jaren 2000 de mogelijk ontstond om muziekbestanden van pc als mp3-bestand op een MiniDisc te zetten. Het succes was echter van korte duur. De mp3-spelers stonden al in de startblokken.
De mp3-speler als voorloper van muziek streaming
1990 tot heden
Door de video te downloaden ga je akkoord met het privacybeleid van YouTube.
Meer informatie
En toen was de mp3-speler er. Dat hier grote veranderingen mee gemoeid zouden zijn, werd al snel duidelijk. Denk maar aan het (lossy) audioformaat mp3, dat nog steeds door veel streamingdiensten wordt gebruikt. Met de eerste mp3-speler en vooral de eerste iPod uit 2001 (met een harde schijf van 5 GB) had je opeens een belachelijk grote hoeveelheid muziek op zak. De populariteit van vinyl en vooral die van cd’s had hier flink onder te leiden.
Hoe streamen de muziekwereld op z’n kop zette
2000 tot heden
Spotify en consorten hebben niet alleen onze manier van muziek luisteren veranderd. De Canadese muziekwetenschapper Hubert Léveillé Gauvin heeft onderzocht of en hoe de structuur van songs door streamen is veranderd. Zijn conclusie: intro’s zijn een zeldzaam fenomeen geworden of erg kort. Songs draaien niet lang om de hete brei heen, zang en melodie beginnen meteen. De reden: de concurrentie is veel groter geworden, luisteraars kunnen op ieder moment op ‘skip’ drukken – het is dus zaak om meteen de aandacht van de luisteraar te trekken. Bovendien moet een luisteraar 30 seconden naar een song luisteren voordat Spotify de artiest betaalt.
Teufel multiroom speakers
Teufel speelt af wat je thuis hebt staan (of niet)
- Ulitma 20 Kombo: sommige luidsprekers worden echte maatjes voor het leven. Dat geldt ook voor de Ultima 20 boekenplankspeakers die niet alleen een topsound hebben maar ook een eigentijdse look – zeker na de 2018-update.
- Stereo M: koppel je een ‘nieuwerwetse’ platenspeler met voorversterker via line-in aan deze streaming speakers, dan spelen ze je jouw ‘ouderwetse’ platenverzameling af in een kristalheldere kwaliteit. Streamen kunnen ze natuurlijk ook.
- Teufel Stereo L: deze vloerstaande speakers laten horen wat allemaal mogelijk is met streamen. Via wifi kun je ze in een multiroom setup integreren, maar stream je liever via bluetooth, dan kan dat ook. Via de Teufel Raumfeld app kun je naar internetradio en USB-/NAS-bestanden luisteren.
Image 1: ©Wikimedia
Image 2: ©Pixabay
