Horen is een van onze belangrijkste zintuigen. We gebruiken ons oor niet alleen om naar elkaar te luisteren, maar ook om van muziek te genieten, naar podcasts te luisteren of alle geluiden om ons heen waar te nemen. Maar onze oren zijn kwetsbaar en verdienen zorg – daarom is gehoorbescherming erg belangrijk. Ontdek hier hoe je je gehoor kunt beschermen en schade kunt voorkomen door je koptelefoon op de juiste manier te gebruiken.
Door de video te downloaden ga je akkoord met het privacybeleid van YouTube.
Meer informatie
Waarom een goed gehoor belangrijk is
Goed kunnen horen is een belangrijk onderdeel van onze levenskwaliteit. Ons gehoor neemt een enorm scala aan geluiden waar, van het fijnste geritsel van bladeren tot luid gedonder. Alles in dit scala aan geluiden kan ons oor meestal betrouwbaar lokaliseren en zelfs filteren op basis van hun belang voor ons. Dit is te danken aan het samenspel tussen een delicate anatomie en bliksemsnelle verwerking in de hersenen.
Onze hersenen gebruiken onze oren om een ruimtelijk beeld van onze omgeving te creëren – een beeld dat nog uitgebreider is dan dat van onze ogen omdat het de hele ruimte om ons heen omvat. Een eenvoudige observatie maakt duidelijk waarom dit belangrijk is: je wilt de weg oversteken en kijkt eerst naar links. Plotseling hoor je gerinkel – en je draait meteen naar rechts, waar je een tram ziet aankomen. In een fractie van een seconde hebben je hersenen niet alleen het waarschuwingsgeluid herkend, maar ook de richting waaruit het kwam.
Laat van je horen: microfoons in de Teufel shop
Hertz en decibel: de basisgrootheden voor het categoriseren van geluiden
Wanneer geluidsgolven je oren raken, neem je daar verschillende kenmerken in waar. Naast de richting zijn dit vooral de toonhoogte (de geluidsfrequentie) en het volume (de geluidsdruk).
Het menselijk oor detecteert geluiden meestal in een frequentiebereik tussen 20 en 20.000 hertz (Hz). Naarmate we ouder worden, kan de bovengrens dalen tot minder dan 5.000 Hz – als gevolg hiervan verslechtert de waarneming van hoge tonen, zoals sibilants. Dit natuurlijke proces begint rond het 50e levensjaar.
Als het om volume gaat, liggen de zaken een stuk ingewikkelder. Omdat het bereik van extreem stil tot extreem luid enorm is en er verschillende factoren van invloed zijn, wordt het volume – of preciezer: het geluidsdrukniveau – voor het gemak aangegeven in decibel (dB). Deze eenheid maakt het gemakkelijk om verschillende volumeniveaus te vergelijken.
In het dagelijks leven worden we blootgesteld aan talloze geluidsbronnen die ons gehoor vaak onnodig belasten – soms zonder dat we het doorhebben. Om zo lang mogelijk een gezond gehoor te behouden, is het belangrijk om te weten wanneer het problematisch kan worden. We leggen het onderwerp uit aan de hand van een koptelefoon.
Hoe hard zijn koptelefoons in vergelijking met andere geluiden?
Koptelefoons bieden ons luisterplezier waar en wanneer we maar willen. Afhankelijk van het ontwerp bevinden de geluidsbronnen zich in of boven de oren (in-ear of on-ear/over-ear). Hoe luid ze zijn hangt deels af van het ontwerp en deels van de instellingen die je kiest. Laten we eens kijken hoe luid koptelefoons zijn in decibel vergeleken met andere relatief luide alledaagse geluiden:
| Geluidsbron | Volume bij benadering | Fysieke stress |
|---|---|---|
| Normaal gesprek | 60 dB | Laag |
| Vliegtuiglawaai | 60–90 dB | Laag naar hoog |
| Stadsverkeer | 70–100 dB | Gemiddeld tot hoog |
| Hoofdtelefoon | 75–95 dB | Gemiddeld tot hoog |
| Goederentrein | 90 dB | Hoog |
| Club, Concert | 100 dB | Hoog |
| Huilend kind | 110 dB | Hoog |
| sirene | 120 dB | Zeer hoog |
| Straalvliegtuig stijgt op | 130 dB | Zeer hoog (pijngrens) |
Natuurlijk hangt dit altijd af van de afstand tot de geluidsbron (we gaan hier uit van typische alledaagse situaties) en is volumeperceptie ook onderhevig aan subjectieve factoren. Desondanks kun je je herinneren dat koptelefoons zich in een vergelijkbaar decibelbereik bevinden als luid stadsverkeer. De vergelijking maakt ook iets anders duidelijk: hoe langer je oren worden blootgesteld aan hard geluid, hoe meer ze worden belast. Boven ongeveer 85 dB wordt frequente continue blootstelling aan geluid als een gevaar voor de gezondheid beschouwd. Het goede nieuws is dat je gehoor meestal vrij snel herstelt van gebeurtenissen met hard geluid, zoals concerten of clubbezoek. Het belangrijkste is dat je je oren ook een momentje van rust gunt.
Goed om te weten: elke verhoging van het volumeniveau met 10 dB wordt door ons waargenomen als een verdubbeling van het geluid.
Rustpauzes zijn ook nuttig omdat het gehoor zich aanpast aan luide omgevingen door de gevoeligheid te verminderen. Hoewel deze zelfbescherming lawaai draaglijker maakt, kan het op de lange termijn schadelijk zijn. Wat muziek betreft, ken je waarschijnlijk de situatie waarbij luidsprekers of koptelefoons in het begin te hard lijken, maar je er na verloop van tijd aan went en ze zelfs een beetje harder zet. Het gewenningseffect treedt overigens ook op bij een sterke bas. Daarom raden we je aan om de bas standaard op een gemiddeld niveau in te stellen om je gehoor te beschermen.
EU-richtlijn standaardiseert het volume van koptelefoons op 85 dB
In 2013 introduceerde de EU een norm voor draagbare audioapparaten om het volume te standaardiseren op 85 dB. Als deze limiet permanent wordt overschreden, moet er een waarschuwing verschijnen voor de gebruiker. In feite houden veel fabrikanten zich aan de waarde, niet in de laatste plaats voor koptelefoons en smartphones. Dit is ook de reden waarom veel koptelefoons die tegenwoordig in de EU worden verkocht stiller zijn dan vroeger. Als je op zoek bent naar de norm, deze heet nu IEC 62368-1.
De volumebegrenzing voor hoofdtelefoons betekent niet dat je het volume niet kunt verhogen. Voorzichtigheid is echter geboden, vooral bij in-ear hoofdtelefoons, die direct in de gehoorgang zitten. De algemene aanbeveling is hier: houd als gewoonte het volume op een gemiddeld niveau en probeer het volume boven tweederde van het maximale volume zo zelden mogelijk te gebruiken. Op veel smartphones is dit bereik rood gemarkeerd in de volumeregeling.
Sommige fabrikanten hebben de grenswaarde in hun apparaten geïntegreerd als een automatische volumeregeling. Dit geldt bijvoorbeeld voor iPhones. Als je het gevoel hebt dat je iPhone-koptelefoon te stil is, is dit geen defect.
Tips om je gehoor te beschermen
Tip 1: Gebruik de functies van je afspeelapparaat of geschikte apps.
Naast het regelen van het volume kunnen smartphone-apps je helpen om een gezond volumeniveau te handhaven. Apple biedt bijvoorbeeld statistieken in de “Gezondheid”-app die het niveau van je hoofdtelefoon in de loop van de tijd laten zien (voor deze en andere instellingen en functies op de iPhone, zie hier). Bij Samsung heet de app “Digital Wellbeing” en de bijbehorende functie “Volume Monitoring”.
Met de Teufel Headphones app kun je uitgebreide instellingen maken, zoals een equalizerfunctie waarmee je lage en hoge frequenties afzonderlijk kunt instellen.
Leestip: Hoe je het geluid van koptelefoons op je smartphone kunt verbeteren.
Tip 2: Denk aan oordopjes.
Het kan erg hard in clubs en op concerten of festivals, soms zelfs tot aan de pijngrens van 120 dB. Hoeveel we ook van harde muziek houden: we raden je aan om altijd gehoorbescherming bij je te hebben voor gezonde oren. Dit kunnen eenvoudige schuimrubberen oordopjes zijn of speciale oordopjes met filters (zoals deze bijvoorbeeld). Je kunt ook modellen op maat laten maken door audiciens.
Tip 3: Koop een koptelefoon met ruisonderdrukking.
Hoe vaak heb je niet gemerkt dat je hard omgevingsgeluid alleen kon overstemmen door je koptelefoon extra hard te zetten? Met noise cancelling kun je jezelf die moeite besparen. De functie is er om extern lawaai te dempen zodat je je kan concentreren op wat je echt wilt horen. Voordeel voor de gezondheid van je oren: je kunt het volume van je koptelefoon zachter zetten om je gehoor te beschermen.
Tip 4: Doe een gehoortest.
Je kunt er gemakkelijk achter komen hoe goed je gehoor is. Er zijn online gehoortests waarvoor je alleen een hoofdtelefoon nodig hebt. Dit geeft je een eerste idee van hoe groot je individuele frequentiebereik is. Meer gedetailleerde tests worden uitgevoerd door audiciens – meestal gratis en vrijblijvend.
Luister meer ontspannen naar muziek: Teufel hoofdtelefoon met ruisonderdrukking
▶ REAL BLUE PRO: Deze gesloten HD Bluetooth-koptelefoon biedt geluid en functies van topklasse. Met Hybrid Active Noise Cancelling kun je extern geluid blokkeren op drie instelbare niveaus. Hierdoor kun je flexibel blijven en het volume verlagen tot een gezond niveau.
▶ AIRY TWS 2: Ruisonderdrukking is ook mogelijk met in-ear koptelefoons. De draadloze AIRY TWS 2 dempen effectief extern geluid, waardoor een intensere luisterervaring mogelijk is zonder onnodig hoog volume. Net als de REAL BLUE PRO zijn ze ook compatibel met de Teufel Headphones app voor extra instellingen.
▶ Hier vind je alle koptelefoons met ruisonderdrukking in de Teufel shop.
Bluetooth luidsprekers van Teufel
Conclusie
- Horen is een even belangrijk als gevoelig zintuig. Door het te beschermen kun je een bepaalde levenskwaliteit behouden.
- Muziek via een koptelefoon is ongeveer even luid als het lawaai van een hoofdweg. Dit is ongevaarlijk zolang je niet continu op meer dan 85 dB luistert.
- Probeer op het volume van je koptelefoon te letten en geef je oren af en toe een pauze zodat ze kunnen herstellen. Zo voorkom je dat je te hard luistert zonder dat je het door hebt.
- Met behulp van apps zoals de Teufel Headphones App en hoofdtelefoonfuncties zoals Active Noise Cancelling kun je instellingen maken die je gehoor ontlasten.
Noot: De commentaarfunctie is beschikbaar van ma t/m za van 8.00 tot 21.00 uur.