Je hebt een hoogwaardige muziekinstallatie, maar je bent niet helemaal tevreden met de sound? Misschien ligt het aan de luisterpositie of de plaats waar je luidsprekers staan. Want het bereik waarin geluid optimaal klinkt, ligt altijd binnen duidelijke ruimtelijke begrenzingen, ook wel ‘sweet spot’ genoemd. Waar dit precies ligt, hangt af van je geluidsinstallatie, het aantal luidsprekers én de positie van elke speaker.
Maar waarom is de sweet spot zo belangrijk voor de kwaliteit van het geluid? Voordat geluidsgolven bij ons oor aankomen, hebben ze al een langere weg afgelegd. Kijk je tv en hoor je bijvoorbeeld een instrument of een rijdende auto via meerdere kanalen met een verschillende looptijd, dan heb je een gestoorde geluidswaarneming. Staan je speakers daarentegen op de juiste plaats, dan heb je hier geen last van. Neem er dus even de tijd voor en haal het beste uit je audio- of home-cinema-systeem.
De sweet spot met de klassieke stereo-driehoek
De beste klank krijg je wanneer de afstand tussen de luisteraar en de twee luidsprekers even groot is. Trek je denkbeeldige lijnen tussen deze drie punten, dan bevindt zich de sweet spot aan de top van de driehoek. Vervolgens richt je de luidsprekers in een hoek van 60 graden naar de bank. De afstand tussen luisterpositie en het midden van de luisprekerbasis wordt bij een gelijkzijdige driehoek met een omrekeningsfactor van 0,87 berekend.
Bijvoorbeeld:
- Afstand luidsprekers: 3,20 m
- 3,2 × 0,87 = 2,78
- De afstand van de sweet spot (top van de stereodriehoek) naar het midden van de luidsprekerbasis is zodoende 2,78 m
Deze driehoek dient echter alleen ter oriëntering, want ook factoren als de afstraalhoek van de luidsprekers en de akoestiek van een ruimte bepalen de positie van de sweet spot. De waardes mogen niet meer dan 20 % van een gelijkzijdige driehoek afwijken. Normaal gesproken hangt de grootte van de stereo-driehoek af van de beschikbare ruimte. Bij kleinere afstanden beleef je de klank wel een stuk dichterbij, maar dit gaat ten koste van de ruimtelijkheid van het geluid.
De opstelling van 5.1 en 7.1 home-cinema systemen
Hoe omvangrijker de installatie is, des te meer factoren spelen een rol bij de opstelling van je home cinema set. Lastig, maar het goede nieuws is dat je ook bij home-cinema systemen de stereo-driehoek tussen frontspeakers en luisteraar als richtlijn kunt nemen. De overige componenten van het home-cinema systeem pas je vervolgens aan de opstelling van de stereo-driehoek aan. Bij een surroundsysteem staat de tv in het midden, net iets achter de denkbeeldige lijn tussen de frontspeakers.
De centerspeaker voor de weergave van de dialogen wordt direct vóór de luisterpositie geplaatst, onder of boven de tv. Waar de subwoofer komt te staan, speelt geen grote rol – het menselijk oor kan deze lage tonen niet localiseren. Het is wel van belang dat er geen objecten voor de subwoofer staan, want ook in het laagste bereik moeten de geluidsgolven zich vrij kunnen voortbewegen.
Bij de opstelling van een home cinema 5.1 plaats je de satellieten van de surroundset op een lijn met je bank, of net erachter. Kies telkens dezelfde afstand tot de luisterpositie. Welke hoogte het beste is, hangt af van het soort systeem en de akoestiek in je woonkamer. Het voorafgaande geldt ook voor de opstelling van een 7.1 systeem – alleen komen hier nog twee extra luidsprekers bij, die je schuin achter de luisterpositie plaatst.
In de praktijk is het vaak moeilijk om aan alle criteria te voldoen die nodig zijn voor een optimale opstelling van je surroundset. Door de vorm van de kamer en de meubels die erin staan, is het bijvoorbeeld vaak een probleem om de frontspeakers en de center op een lijn te plaatsen. Dit geldt ook voor de afstand van de surroundspeakers tot de bank. Hoogwaardige AV-receivers bieden talrijke instellingen om zulke problemen te compenseren. Wat helaas als gevolg heeft dat de handleidingen vaak zeer dik en uitvoerig zijn.
Sweet spot creëren met meetsystemen
Wil je de sweet spot bepalen van je geluidsinstallatie thuis? Dit gaat met behulp van een software en een meegeleverde meetmicrofoon die de testsignalen van de luidsprekers analyseert. Voor een optimaal resultaat moet de meting vanuit verschillende luisterposities in je woonkamer doorgevoerd worden. Op basis van de meetresultaten voert het systeem de kalibrering uit. Afhankelijk van jouw persoonlijke klankwaarneming kun je de instellingen individueel aanpassen om zo de sweet spot voor audio te creëren.
Bekijk passende producten in onze online webshop:
Sweet spot creëren: neem de tijd en experimenteer
Hoewel luisterervaringen subjectief zijn, is de stereo-driehoek een goede oriëntering voor de sweet spot van alle soorten stereo installaties en home cinema systemen. Plaats daarbij de frontspeakers op een gelijke afstand van de ideale luisterpositie en hanteer een symmetrische opstelling. Diverse kalibratie systemen kunnen veel werk uit handen nemen bij de juiste instellingen van de AV-receiver.
