Hollywood zonder special effects? Nauwelijks voor te stellen. Wat vroeger complete teams nodig had voor green-screenopnames en CGI, nemen nu steeds vaker algoritmes over. Kunstmatige intelligentie (AI) in film maakt het mogelijk om acteurs met één druk op de knop te verjongen, stemmen te klonen of zelfs complete scènes in recordtijd te creëren. We kijken naar actuele toepassingen, ethische vragen en (best wel bizarre) toekomstvisies.
AI in de filmbranche: actuele toepassingen
De lijst met toepassingen groeit razendsnel: storyboards uit de machine, real-time de-aging op de set, geautomatiseerde montage in de studio of stemklonen. Laten we de verschillende productiefases eens van dichtbij bekijken.
Pre-productie: ideeën bedenken & plannen
Storyboards die vroeger dagen tekenwerk vroegen, ontstaan nu in seconden met een paar prompts. Regisseurs testen daardoor direct of scènes genoeg sfeer en dynamiek hebben. Ook bij het schrijven van scenario’s doet AI zijn intrede. Op dit moment gebruiken makers het vooral om ideeën te genereren, structuren voor te stellen of losse scènes uit te werken. Maar de eerste experimenten laten al zien waar dit naartoe kan gaan.
Een indrukwekkend voorbeeld: The Last Screenwriter, een Zwitsers sciencefictiondrama waarvan het scenario volledig door ChatGPT 4.0 is geschreven. In de film ontdekt een succesvolle scenarioschrijver dat zijn AI-collega hem in creativiteit en emotie al snel evenaart. De première in Londen werd na publieke kritiek geannuleerd, maar de film verscheen uiteindelijk toch online.
Door de video te downloaden ga je akkoord met het privacybeleid van YouTube.
Meer informatieOpent in nieuwe tab
Op de set: effecten & automatisering in real-time
In plaats van green-screen gebruiken teams steeds vaker enorme LED-wanden, die computergestuurde landschappen of ruimtes in real-time tonen. Dit kan omdat de camera continu zijn positie en brandpuntsafstand doorgeeft aan een tracking-systeem – zo past het beeld op de wand zich automatisch aan elke beweging aan en lijkt het voor de camera op een echte set. Daarnaast gebruiken veel teams nu ook auto-tracking-camera’s, die dankzij AI personen zelfstandig in beeld houden.
Postproductie: montage, beeld & restauratie
Wanneer de opnames klaar zijn, begint het echte werk. Met AI kan hier enorm veel tijd worden bespaard. Bij rotoscoping worden personages of objecten vrijgemaakt om achtergronden of effecten toe te voegen. Wat vroeger frame voor frame gebeurde, doen algoritmes nu in seconden. Ook kleurcorrecties verlopen steeds vaker automatisch: AI past licht en contrasten aan, schaalt materiaal naar 4K of 8K en genereert nieuwe achtergronden of motion-design-elementen.
Achtergrondfiguren kunnen worden gemaakt met Crowd-Fill, en zelfs virtuele doubles of avatars zijn mogelijk. Vooral spannend is het zogenaamde Re-/De-Aging: acteurs worden in real-time jonger of ouder gemaakt. Indrukwekkend toegepast in het vijfde deel van Indiana Jones, waar Harrison Ford voor flashbacks digitaal werd verjongd. Dit werd mogelijk gemaakt door AI-gestuurde systemen die archiefmateriaal analyseerden en combineerden met actuele filmopnames. Zo wordt de nabewerking niet alleen sneller en goedkoper, maar ontstaat er ook meer ruimte voor creatieve experimenten.
Door de video te downloaden ga je akkoord met het privacybeleid van YouTube.
Meer informatieOpent in nieuwe tab
Geluid & stem: synchronisatie & voice-cloning
Ook op het gebied van geluid verandert AI de filmproductie. Eerste systemen kunnen stemmen bijna perfect nabootsen en vertalen tegelijkertijd dialogen automatisch naar andere talen. Zo kunnen producties in de toekomst veel sneller en goedkoper internationaal uitgebracht worden. Het zogenaamde voice-cloning maakt het mogelijk om bekende stemmen opnieuw te gebruiken. Studios experimenteren hiermee om populaire personages of overleden acteurs stembanden terug te brengen. Ook in het sounddesign neemt AI steeds meer taken over. Algoritmes creëren realistische geluidsomgevingen, vullen achtergrondatmosferen aan of componeren AI-muziek die zich dynamisch aan de scènes aanpast.
Door de video te downloaden ga je akkoord met het privacybeleid van YouTube.
Meer informatieOpent in nieuwe tab
CGI vs AI: wat is het verschil?
CGI staat voor Computer Generated Imagery en omvat alle beelden en effecten die niet echt gefilmd, maar met de computer gemaakt zijn. Denk aan spectaculaire explosies, fantastische wezens of complete digitale werelden. Klassiekers als Jurassic Park of de Star Wars-prequels laten zien hoe CGI de cinema heeft veranderd: wat vroeger met modellen en miniaturen veel werk kostte, wordt sinds de jaren 90 op de computer gemaakt.
Het nadeel: CGI is krachtig, maar ook extreem arbeidsintensief. Voor elke scène moeten modellen worden gebouwd, texturen aangebracht en bewegingen geanimeerd. Eén enkel effectshot kan weken duren en miljoenen kosten. Dan rijst de vraag: kan AI dit werk ooit vervangen? Nu al nemen algoritmes taken over zoals gezichtsverjonging, automatische achtergrondgeneratie of de simulatie van realistische bewegingen. Toch is het onwaarschijnlijk dat AI klassieke CGI volledig zal verdringen. Waarschijnlijker is dat AI losse stappen vereenvoudigt en versnelt, terwijl de creatieve controle en de laatste afwerking bij de makers blijven.
Bioscoopgevoel met virtueel surround-sound
ULTIMA 40 ACTIVE 3 + DUAL DT 250
€ 999,99
ULTIMA 20 CONCEPT Surround "5.1-Set"
€ 699,99
CINEBAR LUX Ambition
€ 999,99Ethiek & regulering: van wie is de digitale identiteit?
Met nieuwe technologie komen ook nieuwe problemen. Vooral deepfakes zijn riskant: levensechte video’s die mensen dingen laten zeggen of doen die nooit gebeurd zijn. In een artistieke context kunnen zulke effecten interessant zijn, maar in de politiek of privésfeer schuilt er enorm misbruikspotentieel. Ook de rechten van acteurs en stemacteurs staan op het spel. Met AI kunnen bekende stemmen worden gekloond en gebruikt voor nieuwe dialogen – zoals bij James Earl Jones, wiens stem voor Darth Vader aan een AI werd gelicentieerd, of bij Val Kilmer in Top Gun: Maverick, waar AI zijn door ziekte verloren stem reconstrueerde. Steeds meer sterren laten daarom hun digitale identiteit juridisch beschermen.
Juridisch geldt in Duitsland: het nabootsen van een stem met AI kan zonder expliciete toestemming de persoonlijkheidsrechten schenden. Getroffenen kunnen een verbod, inzage en schadevergoeding eisen. Afhankelijk van het geval kunnen daarnaast ook auteursrechten of naburige rechten op stemopnames, evenals misleiding volgens het mededingingsrecht, een rol spelen.
In de VS bestaat er nog geen uniforme wettelijke basis op federaal niveau. In plaats daarvan gelden er per staat verschillende regels. Met de NO FAKES Act ligt er wel een eerste wetsvoorstel dat duidelijke regels moet scheppen voor deepfakes en digitale replica’s, maar dat bevindt zich nog steeds in de discussie. De EU creëert met de AI Act voor het eerst een bindend wettelijk kader met transparantieplichten en controlemechanismen.
Een ander spanningsveld is de creatieve controle. Vakbonden zoals SAG-AFTRA en de Writers Guild of America waarschuwen dat AI banen kan verdringen en artistieke vrijheid kan beperken. De stakingen in Hollywood in 2023 en 2024 lieten zien hoe groot de zorgen zijn wanneer algoritmes teksten, stemmen of beelden genereren.
AI in de hoofdrol: films opnieuw beleven met Teufelsound
▶ CINEBAR 11 voor Dolby Atmos “2.1-Set”Opent in nieuwe tab: Deze soundbar verandert elke woonkamer in een compacte home-cinema. Dankzij Dolby Atmos ontstaat een meeslepende 3D-sound die je midden in de actie plaatst. Acht krachtige drivers in een 2-weg-systeem, acht eindversterkers en een draadloze subwoofer leveren heldere stemmen, diepe bassen en indrukwekkende dynamiek – of je nu films, series, muziek of games beleeft. Met één druk op de knop schakel je virtueel surround-sound in, en met optionele draadloze speakers maak je er een echt surround-ervaring van. Bluetooth met AAC, HDMI eARC en 4K pass-through zorgen voor een eenvoudige verbinding en de hoogste kwaliteit.
▶ ULTIMA 20 Surround “5.1-Set”Opent in nieuwe tab: Deze compacte speakerset brengt echt home-cinema-gevoel naar kleinere ruimtes. De perfect op elkaar afgestemde speakers leveren precieze effecten en een rijk gedetailleerd geluidsbeeld bij films, series, games en muziek. De subwoofer zorgt voor diepe bassen, kan zowel als frontfire- of downfire-subwoofer gebruikt worden en is optioneel ook draadloos te bedienen. Het set is uitbreidbaar naar 7.1 of Dolby Atmos en past met zijn moderne design van FSC-gecertificeerd hout naadloos in elk interieur.
THX-filmsound met Teufel
System 4 THX
€ 799,99
SYSTEM 6 THX "5.2-Set"
€ 1699,99Hoe AI films de komende jaren zal veranderen
Op dit moment is AI op de set vooral een hulpmiddel om routinetaken te vereenvoudigen. De meest spannende ontwikkelingen moeten echter nog komen. Onderzoekers en studios testen functies die het verhalen vertellen, de productie zelf en de bioscoopervaring ingrijpend zouden kunnen veranderen. Hier een kijkje achter de schermen:
- Culturele aanpassing van films: verder dan alleen vertalingen wordt getest of AI films kan hervormen voor verschillende markten – bijvoorbeeld door aangepaste symboliek, humor of kleurgebruik. Een grap die in de VS werkt, kan zo in Europa of Azië een andere punchline krijgen.
- Immersieve, adaptieve storywerelden in VR: onderzoeksprojecten zoals Imagine360 maken het mogelijk om VR-omgevingen live te creëren met spraakcommando’s in 360°-panorama’s. Hoewel het nog een prototype is, laat het zien hoe interactief, door AI gestuurd verhalen vertellen eruit zou kunnen zien.
- Archiefmateriaal opfrissen met AI: AI wordt steeds vaker gebruikt om beschadigd archiefmateriaal te restaureren, ontbrekende filmframes te reconstrueren of master-elementen digitaal op te frissen.
- Democratisering van filmmaken: AI kan dure special effects, animaties en postproductie ook voor kleine studios of individuele makers betaalbaar maken. Hierdoor zouden veel meer mensen films met een professionele uitstraling kunnen produceren.
